Bronisław Wiktor (1886-1961) znany jest przede wszystkim jako architekt. Chcemy przypomnieć również jego twórczość artystyczną.
Twórca urodził się w Markowcach k. Sanoka. Kształcił się na Politechnice Lwowskiej, pracował w biurach architektonicznych u czołowych budowniczych ówczesnego Lwowa – I. Lewińskiego, A. Zachariewicza i innych. Jednocześnie uczęszczał do prywatnej szkoły artystycznej Stanisława Kaczora-Batowskiego.
Do historii przeszedł głównie jako projektant kościołów łączących styl Art Deco z rodzimą tradycją architektoniczną. Jego świątynie, dziś w większości znajdujące się poza granicami Polski i niszczejące, możemy zobaczyć m. in. w Wołkowie, Czarnuszowicach, Ciemierzyńscach, Porchowej. Na terenie obecnej Polski zachowała się zaprojektowana przez architekta cerkiew w Olszanicy z charakterystycznymi dla artysty elementami naśladującymi barok i kościół w Rudniku n. Sanem w podobnym stylu. Inne jego realizacje to m. in. ratusz w Żółkwi, szkoła w Felsztynie, wieża kościoła św. Anny we Lwowie.
Bronisław Wiktor dokonał także zmiany wyglądu, dodając bogatą dekorację w stylu Art Deco, takich obiektów jak kamienica Baczewskich we Lwowie (Rynek 31, wspólnie z Zygmuntem Kurczyńskim), pałac arcybiskupi w Obroszynie (również we współpracy z Kurczyńskim), kościół w Starej Soli.
W 1922 r. jako architekt otrzymał 1. nagrodę na rozbudowę pawilonu wystawowego Targów Wschodnich we Lwowie.
Na Cmentarzu Łyczakowskim możemy odnaleźć dwa podobne pomniki jego autorstwa przedstawiające Chrystusa jako Dobrego Pasterza. Jeden z nich, na grobie Stanisława Sokołowskiego, stoi przy głównej alei cmentarza; drugi w głębi, na mogile św. Zygmunta Gorazdowskiego*. Bronisław Wiktor wykonał je wspólnie z Julianem Mikołajskim. Oryginalnie prezentuje się grobowiec Glattych i Lefkich* (po wojnie pochowano tutaj także wybitnego architekta, Piotra Tarnawieckiego), utrzymany w stylistyce Art Deco, z dwoma postaciami aniołów po bokach. Źródła wymieniają jeszcze kilka nagrobków jego autorstwa (Olgi Schmelkesowej, Wilhelma Konstantego Stanica), ale ten aspekt twórczości architekta jest słabo znany i wymaga dogłębnych badań.
Anioła autorstwa Wiktora odnajdziemy także na jednym z nagrobków Cmentarza Orląt.
Poza pracą architekta, Bronisław Wiktor prowadził zajęcia dydaktyczne na Politechnice Lwowskiej oraz w Szkole Przemysłu Artystycznego. Uprawiał także malarstwo i grafikę (kilkadziesiąt prac), sztukę fotograficzną (prace pokazywane na corocznych wystawach, liczne nagrody), ale jego działalność na tym polu nie doczekała się jeszcze opracowania.
Po II wojnie światowej architekt osiadł we Wrocławiu, gdzie pracował na Politechnice. Jako doświadczony architekt i budowniczy kierował odbudową gmachu Muzeum Narodowego. Zmarł w 1961 r.
* nagrobek odnowiony ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
źródła:
Prętczyński Z., Wspomnienia o profesorach Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej (z lat studiów 1947–1952). – Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005, s. 111-114.
